Aşırı Düşük Teklif Savunma Hazırlama Aşırı Düşük Teklif Savunma Danışmanlığı Yapım Hizmet Mal Hazırlama
Karar No : 2020/UY.I-661
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/337382 İhale Kayıt Numaralı “İzmir Ödemiş Beydağ Sulaması 2 Kısım Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 2. Bölge Müdürlüğü tarafından 27.08.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İzmir Ödemiş Beydağ Sulaması 2 Kısım Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Serfen İnşaat San. ve Tic. A.Ş. – İmaj Altyapı Üst Yapı San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın 27.02.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 04.03.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 11.03.2020 tarih ve 13076 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 11.03.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/479 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İdarenin ihale dokümanında yapacağı düzenlemeler ile birlikte, ihale sürecinde uygulayacağı özel kural ve yöntemleri belirlemesi gerektiği, dolayısıyla idarenin özel düzenleme yapmaması sebebiyle aşırı düşük teklif sorgulama ve değerlendirmenin genel kural ve yöntemler üzerinden yapılması gerektiği, bu itibarla ihale dokümanında aşırı düşük tekliflerin sorgulanmasında nakliye formülleri ile açıklama yapılmasına ilişkin olarak herhangi bir düzenleme yapılmadığından, idarece nakliye genel kurallarına aksine diğer bir ifadeyle aşırı düşük teklif açıklamalarında nakliye formülleri yerine fiyat teklifi ile açıklama yapılmasını kabul edecekse fiyat tekliflerinin kabul edileceğine ilişkin olarak ihale dokümanında bir belirleme yapması gerektiği, ayrıca idarenin nakliye açıklamalara ilişkin olarak fiyat teklifi ile yapılan açıklamaları kabul etmesinin hukuka aykırı olduğu, sonuç olarak aşırı düşük açıklaması uygun bulunan isteklilerin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış nakliye formüllerini kullanılması gerekirken fiyat teklifi ile açıklama yapmalarının mevzuata aykırı olduğu,
2) Ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci isteklinin nakliye bedellerine ilişkin sunmuş oldukları fiyat tekliflerin ortalama birim fiyatları yansıtmadığı, nakliye bedeline esas alınan faturaların mal/mamul için düzenlenen mali belgeler değil hizmet niteliğinde bir iş karşılığı düzenlenen belgeler olduğu, dolayısıyla nakliye ilişkin olarak alınan birim maliyetin özgün olarak hesaplanması gerektiği, bu itibarla aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin fiyat teklifi aldığı firmalar ihale tarihinden önceki dönemde nakliye hizmeti için fatura kesmiş olsalar bile, her işin kendi özel koşullarına göre değişecek olan maliyetler için muhasebe kayıtlarından elde edilebilen verilerin kullanılmasının uygun olmadığı, sonuç olarak nakliye işinin her zaman aynı koşullarda ve rutin olarak tekrarlanan iş niteliğinde olmaması sebebiyle, bir önceki dönem muhasebe kayıtlarından elde edilen bir veri niteliği taşımadığı, sonuç olarak, nakliye maliyetinin fiyat teklifi ile açıklanamayacağı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
…
İhale dokümanında yer alan düzenlemelerden şikâyet konusu ihaleye ilişkin işin, “İzmir Ödemiş Beydağ Sulaması 2. Kısım Yapım İşi” olduğu, şikâyete konu ihaleye ilişkin 61 ihale dokümanı satın alındığı, ihalenin 27.08.2019 tarihinde açık ihale usulü ile birim fiyat teklif alınmak suretiyle yapıldığı, ihaleye 37 isteklinin teklif verdiği, ihale komisyonunca sınır değerin 136.829.019,55 TL olarak hesaplandığı, 7 istekliden teklifleri sınır değerin altında kaldığı gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklama talebinde bulunulduğu, söz konusu isteklilerden Kayaoğlu İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, Al-ka İnşaat Nakliyat Taahhüt Ticaret Anonim Şirketi, Özşa Yapı Sanayi Ticaret Anonim Şirketi – Mavi Altyapı Anonim Şirketi İş Ortaklığı ve Refüj Organizasyon Anonim Şirketi – Atlas Maden Ürünleri Otomotiv İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında bulunulduğu, Kayaoğlu İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin açıklamasının uygun görülmediği diğer isteklilerin açıklamalarının uygun görüldüğü ve ihalenin 100 puan ile Al-ka İnşaat Nakliyat Taahhüt Ticaret Anonim Şirketi üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin ise 97,38 puanla Özşa Yapı Sanayi Ticaret Anonim Şirketi – Mavi Altyapı Anonim Şirketi İş Ortaklığı olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Bu kararın alınmasına binaen, Kurum’a itirazen şikayet başvurusu yapıldığı, Kamu İhale Kurulu’nun 18.12.2019 tarih ve 2019/UY.I-1660, 2019/UY.I-1661 ve 2019/UY.I-1662 sayılı kararları ile aşırı düşük teklif sorgulamasının nakliye mesafeleri verilerek yeniden yapılmasına karar verildiği, söz konusu Kurul kararları üzerine idare tarafından açıklama istenilen analiz formatlarında nakliye mesafeleri verilerek, aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin yeniden açıklama sunmalarının istenildiği, bu itibarla Al-Ka İnş. Nak. Taah. Tic. A.Ş.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, Özşa Yapı San. Tic. A.Ş. – Mavi Altyapı A.Ş. İş Ortaklığı’nın teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olduğu anlaşılmıştır.
26.12.2019 tarihli aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı idare tarafından açıklama istenilen iş kalemlerinin,
“ÖBS-İ-02 Her Türlü İnşaat ve İmalatta Kullanılmak Üzere C25 Beton/Betonarme Betonu İmalatı”,
“ÖBS-İ-03 Beydağ Barajı rezervuarından dolgu malzemesi taşınması ve dolgu yapılması”,
“ÖBS-İ-06 Her türlü zeminde, her türlü kayada tahliye, drenaj kazısı yapılması kazıdan çıkan malzeme ve mevcut kazılmış tahliye kanalları kenarındaki malzemenin TİGH faaliyetleri kapsamında değerlendirilmesi”,
“ÖBS-İ-07 Her türlü zeminde, her türlü kayada tahliye, drenaj kazısı yapılması kazıdan çıkan malzeme ve mevcut kazılmış tahliye kanalları kenarındaki malzemenin Özel Dolgu Alanlarına Taşınması, Serilmesi ve Sıkıştırılması”,
“ÖBS-İ-14 Ocak Taşı (0.250 ~ 2.000 ton) İle İstifli Tahkimat İmalatı”,
“ÖBS-İ-15 S420a Betonarme Demirlerinin Hazırlanması ve Bükülüp Yerine Konması” ,
“ÖBS-KT-25 Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri (TİGH)” olduğu, söz konusu iş kalemlerinin birden fazla birim fiyatı ihtiva eden paçal iş kalemleri olduğu, isteklilere yeniden yapılan sorgulama sonucunda gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı ekinde yer alan analizlerde söz konusu iş kalemlerinin makine, işçilik, malzeme, nakliye ve diğer başlıkları altında temel analiz girdilerine ve miktarlarına yer verildiği görülmüştür.
Sonuç olarak idare tarafından teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere gönderilen yeni aşırı düşük teklif sorgulama yazıları incelendiğinde, analiz girdileri içerisinde yer alan ve ihale konusu işe özgü olarak gerçekleştirilecek taşımalara ilişkin olarak, nakliye mesafelerinin sorgulama yapılan isteklilere verildiği anlaşılmıştır.
Mevzuatın yukarıya aktarılan hükümleri gereğince ihale dokümanında aşırı düşük teklif sorgulaması yapılacağına ilişkin düzenlenme yapılan ihaleler için idarece öncelikle geçerli teklifler ve yaklaşık maliyet esas alınarak sınır değerin hesaplanması ve sınır değerin altında teklif sunan isteklilere aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/gruplarının belirlenmesi, sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca idarece oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edilmesi, tutarı, kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda da; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisinin belirlenmesi, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmemesi gerekmektedir.
Bununla birlikte Tebliğ’in yukarıda yer verilen 45.1.2.2 ve 45.1.2.3’üncü maddelerinde yer alan açıklamalar uyarınca idarenin herhangi bir iş kalemi içerisinde açıklama istenilecek analiz girdisi olarak tespit etmiş olduğu bir analiz girdisini, nihai olarak açıklama istenilecek analiz girdisi olarak belirlemesi gerektiği, Tebliğ’in 45.1.2.’nci maddesi gereği açıklama istenecek analiz girdileri arasında ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin nakliye girdileri varsa, yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafelerinin aşırı düşük teklif sorgulama yazıları ile birlikte isteklilere verilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Bu çerçevede, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2’nci maddesinde yer alan yaklaşık maliyet hesabında kullanılan mesafelerinin belirtilmesi gerekliliği uyarıca, idarece Kurul kararı sonrasında gönderilen iş kalemleri bakımından idare tarafından hazırlanan yaklaşık maliyet belgeleri ve açıklama isteme yazısı ekinde gönderilen analizlerin incelenmesi neticesinde;
İdare tarafından yaklaşık maliyetin hesabında “ÖBS-İ-07 Her türlü zeminde, her türlü kayada tahliye, drenaj kazısı yapılması kazıdan çıkan malzeme ve mevcut kazılmış tahliye kanalları kenarındaki malzemenin Özel Dolgu Alanlarına Taşınması, Serilmesi ve Sıkıştırılması” iş kaleminde yer alan 07.005/Kazı2 “Özel Dolgu Alanlarına Kazı Nakli (M=0,73)” mesafesinin “0,73 km” olarak belirtildiği, ancak idare tarafından isteklilere gönderilen yeni aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin yazıda söz konusu iş kalemin de yer alan “Kazılan Malzemenin Özel Dolgu Alanlarına Nakliyesi (Nakliye Mesafesi= 1 km) analiz girdisinde nakliye mesafesinin “1 km” olarak belirtildiği,
Aynı şekilde “ÖBS-İ-14 Ocak Taşı (0.250 ~ 2.000 ton) İle İstifli Tahkimat İmalatı” iş kaleminde yer alan 07.006/Taş “Taş Nakliyesi (M=12,4)” mesafesinin “12,4 km” olarak belirtildiği, ancak idare tarafından isteklilere gönderilen yeni aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin yazıda ise söz konusu iş kaleminde yer alan “Taş Nakliyesi(Nakliye Mesafesi=20 km) analiz girdisinde nakliye mesafesinin “20 km” olduğu,
Bu itibarla, idarece yaklaşık maliyet hesaplamasına dayanak teşkil eden belgelerde “ÖBS-İ-07” ile “ÖBS-İ-14” iş kalemlerinde yer alan nakliye mesafelerinin, yeni tarihli aşırı düşük teklif sorgulaması yazısında anılan iş kalemlerinde yer alan yukarıda bahsi geçen analiz girdilerinin mesafeleri ile farklı belirlendiği görülmüştür.
Sağlıklı bir açıklamanın yapılabilmesi ve bu açıklamanın mevzuata uygunluğunun incelenebilmesi için idarece aşırı düşük teklif sorgulamasının tam ve doğru yapılması önem arz etmektedir.
Buna göre idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılırken her bir iş kalemine yönelik olarak analiz girdilerinin neler olduğunu gösteren analiz formatının aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tüm isteklilere verilmesi ve bu analiz formatı içerisinde, ihale konusu işe özgü nakliye girdilerinin mesafelerine de yer verilmesi gerektiği anlaşılmış, bu itibarla Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2’nci maddesine uygun şekilde söz konusu analiz girdilerine ilişkin olarak yaklaşık maliyette kullanılan nakliye mesafelerinin sorgulama yazısı ile isteklilere verilmesi suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasını yenilemesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, sınır değerin altında teklif veren tüm isteklilerin, idarece oluşturulan analizlerde yaklaşık maliyette kullanılan nakliye mesafeleri de belirtilmek suretiyle yeniden aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
