xxxx
Home / ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI / Kesin Teminatın İrad Kaydedilmesinin Mülkiyet Hakkının İhlali Olmadığı Yönünde Anayasa Mahkemesi Kararı

Kesin Teminatın İrad Kaydedilmesinin Mülkiyet Hakkının İhlali Olmadığı Yönünde Anayasa Mahkemesi Kararı

18 Ocak 2019 ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI Kesin Teminatın İrad Kaydedilmesinin Mülkiyet Hakkının İhlali Olmadığı Yönünde Anayasa Mahkemesi Kararı için yorumlar kapalı 2,176 Views

Anayasa Mahkemesi Baskanhgmdan:

IKINCI BOLUM
KARAR

D06-CAN INSAAT TAAHHUT SANAYI VE TICARET A.S. BASVURUSU

Basvuru Numarasi              : 2014/1759

Karar Tarihi                          : 11/12/2018

Balkan                    : Engin YILDIRIM

Cyder                       : Cclal Mumtaz AKINCI

Muammer TOPAL M. Emin KUZ Ridvan GCLEC

Raportor Yrd.         : Tugba YILDIZ

Basvurucu              : Dogcan Insaat Taahhilt Sanayi ye Ticaret A.S.

Temsilcisi                : Hikmet YARKA

Vekili                       : Av. Nevra OKSUZ
I. BASVURUNUN KONUSU

  1. Basvuru, kamu ihalelerine katilmaktan yasaklanmaya iliskin isleme karsi avian davada, beraatic sonuylanan ceza yargilamast surecine konu fiil esas alinarak ye sahte beige varmis gibi hareket edilerek gerekyesiz bir sekilde karar verilmesi ve temyizde taleplerin karsilanmamast nedeniyle gerekyeli karar hakkinin; yargilamanin uzun stirmesi nedeniyle makul surede yargilanma haldonm; ihaleye katihmda verilen teminatm haksiz olarak irat kaydedilmesi nedeniyle mtilkiyet hakkinin ihlal edildigi iddialarma iliskindir.
  2. BASVURU SURECI
  3. Basvuru 10/2/2014 tarihinde yapilmistir.
  4. Basvuru, basvuru formu ve eklerinin idari yonden yapilan on incelemesinden sonra Komisyona sunuImustur.
  5. Komisyonca basvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bolum tarafmdan yapilmasma karar verilmistir.
  6. BOltim Baskam tarafindan basvurunun kabul edilebilirlik ye esas incelemesinin birlikte yapilmasma karar verilmistir.
  7. Basvuru belgelerinin bir ornegi bilgi iyin Adalet Bakanligina gonderilmistir. Bakanlik gorils bildirmemistir.

 

III. OLAY VE OLGULAR

  1. Basyuni formu ye eklerinde ifade edildigi sekliyle olaylar ozetle soyledir:
  2. Toplu Konut idaresi Baskanligmca (TOKI) 11/9/2008 tarihinde yapilan “Istanbul Kayabast 2. Bolge 332 Adet Konut, 1 Adet 40 Derslikli Lisa, I Adet 40 Derslikli Ilkogretinti Okulu, l’er Adet Kres ye Spot. Salonu, Addict ye Genel Altyap, ile cevre Diizenlemesi Insaatt 1st” ihalesi basvurucu Sirket tizerinc
  3. Basvurucu Sirket sosyal gtivenlik prim borcu bulunmadigina dair belgeyi ye istenilen diger belgeleri TOKI’ye sunmus yc 20/10/2008 tarihinde sozlesme imzalanintstir.
  4. TOKI Baskanliginca, basvurucu Sirketin sosyal gtivenlilc prim borcu bulunmadigma dair Sosyal Guvenlik Kurumu (SGK) Sirnak 11 Mtidtirltigtinden almis oldugu 6/10/2008 tarihli yazi ile yine basvurucu Sirket hakkmda dtizenlenen 16/10/2008 tarihli yazmin evrak numaralannin aym oldugunun tespit edilmesi iizerine SGK Sirnak 11 Madarltiganden sOz konusu yaztlann gegerliliklerinin teyit edilmesi istenmistir.
  5. SGK Sirnak 11 Mudurlugu 6/10/2008 tarihli yazmm kendileri tarafmdan dtizenlenmedigini ye yazinm altinda bulunan imzamn Mild& Yardimcist K.K.ya ait olmadigini bildirmistir.
  6. TOKI, sosyal gOvenlik prim borcu olmadtgina dair belgenin sahte olarak diizenlendigi gerekcesiyle basvurucu Sirket ile imzaladigi sOzlesmeyi feshetmis; Sirketin bir yil sureyle batik’ kamu kurum ye kuruluslarinin ihalelerine katilmaktan yasaklanmasma, 1.581.000 TL (basvurucu Sirketin beyanina gore) kesin teminatm irat kaydcdilmesine karar yermistir. Aynca basvurucu Sirket yetkilileri hakkmda resmi belgede sahtecilik ve ihaleye fesat kanstirma suclanndan saycihga suc duyurusunda bulunulmustur.
  7. Ceza Yargilamasma Riskin Siirec
  8. TOKI tarafindan basvurucu Sirket hakkmda suc duyurusunda bulunulmasi tizerine Ankara Cumhuriyet Bassavcilignun 11/5/2009 tarihli iddianamesiyle ihaleye fesat kanstirma ye resmi belgede sahtecilik suclanndan Sirket yetkilileri hakkmda kamu davasi
  9. Ankara 6. Agir Ceza Mahkemesi 30/11/2010 tarihli karanyla ilgisi Sirket yctkilileri hakkmda beraat karan yermistir. Karann gerekcesinde; saniklann ihaleye fesat kanstirma sucunu isleme kasti ile harckct etmedikleri, bu nedenle ihaleye fesat kanstirma sueunun unsurlannin olusmadigi, cezalandinnaya yeterli kesin ye stipheden uzak delil bulunmachgt belirtilmistir. Belgede sahtecilik sucu acismdan ise belgeyi hazirlayamn Sirketin muhasebecisi E.A. oldugu, E.A.mn ifadesinde Sirketin SGK prim borcu olmadigini sosyal gilvenlik yetkililerinden ogrendigini, ihalcyi kacinnamak icin anilan belgeyi kendi hazirladigini ye ihale komisyonuna verdigini, diger saniklarin bu isle ilgisi olmadigmi belirtmistir. Mahkeme, menseinden arastirma yapildigmda ye Kurumdan da arastirildiginda belgenin gercek olmadigunn derhal anlasilabilecegini, cezalandinnaya yeterli igfal kabiliyeti oldugu yontinde delil olmadtgmdan sucun unsurlannm olusmadigint ifade etmistir.

 
  1. 1dari Yargtya iliskin Siirec
  2. Basvurucu Sirket, kamu ihalelerine katilinaktan yasaklanma ye kesin teminatm irat kaydedilmesi islemlerinin iptali istemiyle Ankara Idare Mahkemesinde ayn ayn dava aernistir.
  3. Kamu ihalelerine Katilmaktan Yasaklanma islemine Karst Milan Dava
  4. Ankara 5. Idare Mahkemesi 28/1/2010 tarihli karanyla davanin reddine karar vcrmistir. Karat gcrckcesindc; SGK Sumak Ii Mudiirliigunun yazisi ile dosyada bulunan ye Ankara Cumhuriyet Bassavciliginca duzenlenen iddianame, sontsturma kapsaminda alman ifadeler ye yaptinlan bilirkisi incelemesi sonucunda ditzenlenen rapor gozoniine alindiginda basvurucu Sirketin sosyal gdvenlik prim borcu olmadigma dair TOKI Baskanhgma sundugu 6/10/2008 tarihli yazinin SGK Sirnak 11 MiiddrItigiince dilzenlenmedigi, yazinin altinda bulunan imzamn da Mad& Yardimcisi K.K.ya ait olmadigi anlasildigindan 4/1/2002 tarihli ye 4734 sayili Kamu Ihale Kanundnun 58. maddesinde belirtilen sdreler icinde tesis edilen dava konusu islemde hukuka aykinlik bulunmadigi belirtilmistir.
  5. Basvurucu ceza mahkemcsi karanmn bekletici mesele yapilmasi gerektigini belirterek temyiz talebinde bulunmustur. Temyiz talebi Dainstay Onucuncu Dairesinin 26/12/2012 tarihli karanyla reddedilmistir.
  6. Karar dtizeltme talebi ayni Dairenin 7/11/2013 tarihli karari ile reddedilmistir.
  7. Bu karar, basvurueuya 20/1/2014 tarihinde teblig edihnistir.
  8. Kesin Teminatm Irat Kaydedilmesine Karst Milan Dava
  9. Ankara 5. Idare Mahkemcsi 28/1/2010 tarihli karanyla davanin reddinc karar vennistir. Mahkeme ayni gerekce (bkz. § 17) ile basyurucu 5irketin ihale silrecinde 4734 sayrh Kanun’a gore yasak fiil veya davranislarda bulundugunun sozlesme yapildiktan sonra tespit edilmesi sonucu kesin teminatin irat kaydedilmesine iliskin dava konusu islemde hukuka aykinlik bulunmadigi kanaatine varmistir.
  10. Basvurucu ceza mahkemesinde avian kamu davasmda beraat karari verilmesi nedeniyle karann bozulmasi gerektigini belirterek temyiz talebinde bulunmustur. Temyiz talebi Damstay Onuciincu Dairesinin 27/12/2012 tarihli karanyla reddedilmistir.
  11. Karar dazeltme talebi ayni Dairenin 7/11/2013 tarihli karat ile reddedilmistir.
  12. Bu karat, basvurucuya 20/1/2014 tarihinde teblig edilmistir
  13. Basvurucu 10/2/2014 tarihinde bireysel basvuruda bulunmustur. IV. ILGILI HUKUK
  14. 5/1/2002 tarihli 4735 sayili Kamu Ihale SOzlesmelcri Kanunu’nun 13. maddesinin ikinci fikrasi soyledir:

 

“Yiiklenieinin bu 4 nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna plan borclart ile iicret ve acret saytlan odemelerden yapdan kanunf vergi kesintilerinin yapun isterinde kesin kabul tarihine, diger islerde kabul tarihine veya varsa garanti siiresinin bitimine kadar odenmeznesi halinde, protesto cekmeye ve hukidm almaya gerek kalmakszm kesin teminatlar paraya cevrilerek borelarma karszlik mahsup edilir, varsa kalant yijkleniciye geri verilir.”

  1. 4735 sayth Kanun’un 20. maddesinin ilgili kismi soyledir: “Asagida belirtilen hallerde idare seizlestneyi fesheder:
  2. b) Sozlesmenin uygulanmasz strasinda yfildenicinin 25 inci tnaddede sayilan yasak fill veya davramslarda bulundugunun tespit edilmesi,

ayrica protesto eektneye gerek kalmakszzin kesin teminca ye varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ye sozlesme feshedilerek hesabz genel Ifilkiimlere gore tasfiye edilir.”

  1. 4735 sayth Kanun’un 21. maddesinin birinci tikrast soyledir:

“Yaklenicinin, ihale surecinde Kantu ihale Kanununa Ore yasak fill veya davramslarda bulundugunun sOzlestne yapildfictan sonra tespit edilmesi halinde, kesin tetninat ye varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ye sozlesme feshedilerek hesahi genel hukumlere gOre tasfiye edilir.”

  1. 4735 sayth Kanun’un 25. maddesinin ilgili kismi soyledir:

“Sozlesmenin uygulanrnast strasinda asugida belirtilen fill veya clavramslarda buluntnak yasakttr:

  1. Hile, vaat, tehdit, niifitz kullanma, vicar saglatna, anlasma, irtikap, rtisvet suretiyle veya basica yollarla sozlestneye iliskin islemlere fesat kansurmakveycz buna tesebbiis ennek.
  2. Sahte beige dtizenlemek, kullanmak veya bunlara tesebbils etmek. INCELEME VE GEREKCE
  3. Mahkemenin 11/12/2018 tarihinde yapmis oldugu toplantida basvum incelenip geregi dtistintildti:
  4. Adil Yargilanma Haklumn thlal Edildigine ili$kin iddialar 1. Gerekveli Karar Hakkmin ihlal Edildigine 11.4kin iddia a. Bwurueunun iddialan
  5. Basvurucu Sirket vekili; ceza yargilamasinda Sirket yetkililerinin beraat ettigini, idare mahkemesinde gonilen davalarda bu hususlarm dikkate almmachgtm, gerekcesiz bir sekilde sahte beige varmts gibi hareket edilerek karar verildigini ancak ceza yargilamast

 

neticesinde sahte belgenin olmadigtnin ortaya cikttgini, Darustay temyiz ve karar dtizeltme kararlarinin da gerekcesiz oldugunu belirterek Anayasa’rnn 38. maddesinde dtizenlenen masumiyet karinesinin, 36. maddede dtizenlenen adil yargilanma hakkmm ihlal edildigini iddia etmistir.

  1. Degerlendirme
  2. Anayasa Mahkemesi, olaylann basvurucu tarafindan yamlan hukuki nitelendirmesi ile bagh olmayip olay ve olgulann hukuki taysifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Basvurucu, masumiyet karinesinin ihlal edildigini iddia etmis ise de sikayetlerinin ortintin idare mahkemesinde acttgt davalarda ileri surdngu iddialannm karstlanmamis olmasma iliskin oldugu anlastlmtsttr. Bu itibarla belirtilen ihlal iddiasi da adil yargilanma haklumn giivencelerinden biri olan gerekceli karar hakki kapsammda incelenmistir.
  3. Anayasa’nm 36. maddesinin birinci fikrasmda herkesin adil yargilanma hakkma sahip oldugu belirtilmis ancak gerekceli karar hakkindan actkca soz edihnemistir. Bununla birlikte Anayasainin 36. maddesine “adil yargilanma” ibaresinin eklenmesine Riskin gerekcede, Ttirkiyenin taraf oldugu uluslararast sozlesmelerce de giivence altma alman adil yargilama haldumn madde metnine &ha edildigi vurgulannusfir. Nitekim Avrupa Insan Ilaklan Sozlesmesiinin 6. maddesinin (1) numaralt fikrasindaki hakkaniyete uygun yargrlamna hakkmin kapsamma gerekceli karar haklumn da dahil oldugu Avrupa Insan Hakiari Mahkemesinin bircok karannda vurgulanmistir. Dolayistyla Anayasa’nm 36. maddesinde dtizenlcnen adil yargilanma haldumn gerekceli karar hakki gtivencesini de kapsadiginm kabul edilmesi gerekir (Abdullah Topcu, No: 2014/8868, 19/4/2017, § 75).
  4. Anayasa’nm 141. maddesinin tictincti fikrasinda da “Binan mahkernelerin her turlii kararlart gerekceli olarak yazilir” denilerek mahkemelere kararlannt gerekceli yazma yiikiiinlulugu yilklenmistir. Anayasa’nm buttinlaga ilkcsi geregi anilan Anayasa kurah da gerekceli karar hakkinin degerlendirilmesinde Ozontinde bulundurulmahthr (Abdultah Topp, § 76).
  5. Gerekceli karar hakki, yargtlamada ileri siirtilen turn iddialara aynntill sekilde yamt verilmesi gerektigi seklindc anlastlamaz. Bu nedenle gerekce gOstenne zorunlulugunun kapsami kararin niteligine gore degisebilir (Mehmet Yavuz, No: 2013/2995, 20/2/2014, § 51). Kanun yolu incelemesi yapan merciin yargtlamayt yapan mahkemeyle ayni sonuca ulasmast ye bunu ayni gerekceyi kullanarak veya attfla kararma yansitmast karann gerekcelendirilmis olmast balummdan yeterlidir (Yasemin Ek,ci, B. No: 2013/5486, 4/12/2013, § 57).
  6. Somut olayda basvurucu, sahte beige kullanilmadigma iliskin kesinlesmis mahkeme karan olmasma ragmen teminatm irat kaydedilmesine iliskin islemin idare mahkemesince gerekcesiz bir sekilde hukuka uygun bulundugunu iddia etmis ise de mahkeme karanntn gerekcesinde basvurucunun iddialanmn dcgerlendirildigi ve ceza yargdamasma konu eylem olan sahte beige diizenlemeyle ilgili olarak belgenin ilgili SGK gorevlisi tarafindan diizenlenmediginin sabit oldugu (ceza yargilamasmda da ayni sekilde kabul edilmistir, bkz. § 14) ye netice olarak yapilan eylemin ceza yargilamast actsmdan sucun olusmast icin yeterli unsurlar icermese de idari yargtlama actsmdan 4735 sayth Kanun’da yer alan yasak fid ye davranicin ifienmesi (bkz. §§ 17,21) balumindan yeterli oldugu kanaatine vanlmistir.

 
  1. Somut olayda yapilan yargilama sonunda taraflann davanm sonucuna etkili olabilecek turn iddia ve savunmalan tartistlarak verilen kararda htiktne ulasilmasi icin yeterli gerekce bulundugu goralmektedir. Kanun yolu inccicmesi sonucunda verilcn kararda, degerlendirme konusu hokum ye gerekcenin uygun bulundugu dikkate alindiginda gerekceli karar hakkma yOnelik bir ihlal olmadigmm acik oldugu anlasilmaktadm
  2. Actklanan gerekcelerle basvurunun hu kisminin aczkca dayanaktan yoksun olmast nedeniyle kabul edilemez olduguna karar verilmesi gerekir.
  3. Makul Surede Yargtlanma Hakkunn ihlal Edildigine 114kin Iddia
  4. Bayfurueunun iddialart
  5. Basvurucu Sirket, makul silrede yargilanma haldurun ihlal edildigini ilcri stirmtistilr.
  6. Degerlendirmc
  7. Anayasa Mahkemesi Feral Yuksel (B. No: 2014/13828, 12/9/2018) karannda, yargilamalann makul surede sonuclandinlmadigi ya da yargi kararlannin gee veya eksik icra edildigi ya da hic icra edilmedigi iddiastyla 31/7/2018 tarihinden once gerceklestirilen bireysel basvurulara iliskin olarak Adalet Bakanligi Insan Haklan Tazminat Komisyonu Baskanligma (Tazminat Komisyonu) basvuru imkatumn getirilmesine iliskin yolu ulasilabilir olma, basan sansi sumna ve yeterli giderim saglama kapasitesinin bulunup bulunmadigt yonlerinden inceleyerek bu yolun etkililigini tartismisur.
  8. Anilan kararda ozetle amlan basvuru yolunun kisileri mali kiilfet altina sokmamast ve basvumda kolayhk saglamasi nedenleriyle ulasilabilir oldugu, dlizenlenis sekli itibariyla ihlal iddialanna makul bir basan sansi sunma kapasitesinden mahrum olmadigt ve tazminat odenmesine imkan tammast ve/veya bu milmktin olmadigmda baska tiirlii telafi olanaklan sunmasi nedenleriyle potansiyel olarak yeterli giderim saglama imkanina sahip oldugu hususunda degerlendirmelerde bulunulmustur (Ferat Yuksel, §§ 27-34). Bu gerekceler dogrultusunda Anayasa Mahkemesi, ilk bakista ulasilabilir olan ye ihlal iddialanyla ilgili basan sanst sunma ve yeterli giderim saglama kapasitesi oldugu gorulcn Tazminat Komisyonuna basvuru yolu diketilmeden yapilan basvurunun incelenmesinin bireysel basvurunun ikincil niteligi ile bagdasmayacagi sonucuna vararak basvuru yollannm triketilmemis olmast nedeniyle kabul edilemezlik karari vermistir (Ferat Yaksel, §§ 35, 36).
  9. Mevcut basvuruda soz konusu karardan ayrilmayi gerektiren bir durum bulunmamaktadir.
  10. Aciklanan gerekcelerle basvurunun bu kisminin basvuru yollarinin taketiltnem4 oltnasz nedeniyle kabul edilemez olduguna karar verilmesi gerekir.
  11. Mtilkiyet Hakkuun thlal Edildigine 11ikin Iddia 1. Bmvuruennun Iddialari
  12. Basvurucu $irket, kesin teminata idarece el konuldugundan yakinmaktadir. Basvurucu $irkete gore kanun geregi ancak sahte belgenin varligt halinde kesin teminata

 

idarece el konulabilir. Basvurucu Sirket, haksiz olarak kanuna aykm sekilde teminata el konulmasi nedeniyle tnillkiyet haklunin ihlal edildigini iddia etmistir.

  1. Dekerlendirme
  2. Anayasa’rtin “Mulkiyet hakla” kenar baslikh 35. maddesi soyledir: “.1-lerkes, mallayet ve miras haklanna

Bu haklar, ancak kamu yaran amaczyla, kanunla sannanabilir. Miilkiyet hakkoun kullamimum toplum yaranna aylan olamaz.”

  1. Kabul Edilebilirlik Yonlinden
  2. Acikca dayanaktan yoksun olmadigi ve kabul edilemezligine karar verilmesini gerektirecek baska bir neden de bulunmadigi anlasilan millkiyet hakktnin ihlal edildigine iliskin iddiamn kabul edilebilir olduguna karar verilmesi gerekir.
  3. Esas Yoniinden
  4. Anayasasnin 35. maddesinin birinci fikrasmda “Herkes, miakiyet ye “‘liras haklarma sahiptir” dcnilmek suretiyle malkiyet hatch giivenceye baglannustir. Anayasa’nm antlan maddesiyle giivenceye baglanan malkiyet hakki, ekonomik deger ifade eden ye parayla degerlendirilebilen her tarla mal varhgi hakkint kapsamaktadir (AYM, E.2015/39, K.2015/62, 1/7/2015, § 20). Bu baglamda mail( olarak degerlendirilmesi gerektiginde kusku bulumnayan menkul ye gayrimenkul mallar ile bunlann uzerinde tesis edilen smith ayni haklar ve fikri haklann yam sira icrasi kabil olan her tarta alacak da malkiyet hakktnin kapsamina dahildir (Mahmut Duran ye digerleri, B. No: 2014/11441, 1/2/2017, § 60).
  5. Somut olayda TOKI tarafindan basvurucu Sirketin 4735 sayth Kanun’a ayktn davranchgt gerekcesiyle ihaleye katthrken verdigi teminat bedelinin irat kaydedilmesi soz konusudur. Basvurucu Sirketin yafirdigi teminat bedelinin rnalk teskil ettigi hususunda tartisma hulunmamaktadir.

Miidahalenin Varligit ye Turd

  1. thaleye katihrken verilen kesin teminat bedelinin irat kaydedilmesinin malkiyet hakkina madahale teskil ettigi acikur.
  2. Anayasa’mn millkiyet hakkina mildahaleyle ilgili tic kural ihtiva ettigi garalmektedir. Anayasainin 35. maddesinin birinci fikrasmda herkesin malkiyet hakkma sahip oldugu belirtilmek suretiyle millkten bariscd yararlamna hakkina yer verilmis, ikinci fikrasmda da malkten banscil yararlanma hakkma madahalenin cercevesi belirlenmistir. Miiikten yoksun Inrakma ve millkiyetin kontrolii, malkiyet hakkma madahalenin Ozel bicimleridir. Mulkten yoksun birakma seklindeki mudahaledc mulkiyetin kaybi soz konusudur. Miilkiyetin kullanimmin kontrolande ise malkiyet kaybedilmemekte ancak mtilkiyet hakkuun malike tatudigt yetkilerin kullamm bicimi toplum yaran gozetilerek belirlenmekte veya sintrlandinlmaktadir. Malkten banscil yararlanma hakkma mudahale ise

 

genel nitelikte bir mtidahale turn olup malkten yoksun birakma ye mtilkiyetin kullammunn kontrolti mahiyetinde olmayan her ttirla mildahalenin tnalkten bartscil yararlanma hakkma mudahale kapsammda ele almmast gerekmektedir (Recep Tarhan ve Afife Tarhan, B. No: 2014/1546, 2/2/2017, §§ 55-58).

  1. IVItilkiyet halcluna yapilan madahalenin turn belirlenirken sonucu yarunda aynca mtidahalenin amacmin da dikkate almmast gerekmektedir. Yetkili kamu otorite ve organlannca getirilen yasak ye Onlemlere aykin davramtmast karsiliginda malt nitelikte yaptirtm ongortilmesi, ilgili yasak veya onlemle korunan hukuki yarann temas ettigi ekonomik ye sosyal alamn kontrolil amactna yoneliktin Burada deylet, koydugu yasak veya ongordagti yaktimlatage aykm davramst yaptinma baglamak suretiyle kurdugu sosyal ye ekonomik dazenin devamliligim ye korunmastm hedeflemektedir. Bu nedenle kamu yaktimltiltik ye yasaklanna aykin dayrams nedeniyle mall nitelikte yapurim uygulanmast suretiyle mulkiyet hakktna yaptlan madahalenin midkiyetin kontrolii kapsammda goralmesi gerekmektedir (Sedat Haspolat, No: 2014/12849, 20/07/2017, § 68).
  2. Basvurucu Sirketin gercege ayktrt belge ibraz edildigi gerekcesiyle teminat bedelinin gelir olarak kaydedildigi olayda madanale ile kamunun zarara ugratilmamast ilkesi yerceyesinde kamu ihalelerinin belirli bir dozen icinde yartitalmesi amaclanmaktathr. Kamu ihaleleri icin getirilen kosullara aykin davramlmast durumunda ise yaptinm olarak teminatm gelir kaydedilmesi kingarillmastar. Dolayistyla madahalenin amact gozetildiginde basvurunun malkiyetin kamu yarartna kullammtnen kontrola veya diizerdenmesi bicimindeki actincti karat kapsammda incelenmesi gerektigi sonucuna yanlnustr.

Mildahalenin thlal Olmturup OluOurmadigi

  1. Anayasa’nm 35. maddesinde mulkiyet hakki strurstz bir hak olarak dazenlenmemis, bu hakkm kamu yaran amamyla ye kanunla sintrlandmlabilecegi ongartilmastar. Mtilkiyet hakluna madahatede bulunulurken Anayasa’nm temel hak ve ozgarltiklerin strurlandinlmastna iliskin genet ilkeleri diizenleyen 13. maddesinin de gozOnande bulundurulmast gerekmektedir.
  2. Anayasa’mn 13. maddesi soyledir:

“Temel hak ye harriyeder, ozlerine dokunulmakstzm yalmzca Anayasarun ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bak h olarak ye ancak kanunla smulanabdir. Bu suurlamalar, Anayasamn sazane ye ruhuna, demokratik toplum dazeninin ye laik Cumhuriyean gerelderine ye olcalaliik dkesine aybrz olamaz.”

  1. Andan madde uyannca temel hak ye ozgarlakter, demokratik toplum dazeninin gereklerine ye olcululuk ilkesine aykin olmaksizm Anayasa’nin ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bagli olarak ye ancak kanunla suurtanabilin Dolayistyla mulkiyet hakkma yanelik madahalenin Anayasa’ya uygtm dusebilmesi icin mudahalenin kanuna dayanmast, kamu yaran amact tastmast ye aynca olcululuk ilkesi gozetilerek yaptlmast gerekmektedir (Recep Tarhan ye Afife Tarhan, § 62).

(1) Kanunilik

  1. Olayda sozlesmenin feshedilmesi ye neticesinde basyurucu Sirketin ihaleye katihrken verdigi kesin teminatm gelir kaydedilmesi, 4735 sayth Kanun’un 20. ye 21. maddelerinc dayam1arak gerceklestirilmistir.

 
  1. 4735 sayth Kanun’un 20. maddesinin (b) bendinde, sozlesmenin uygulanmast strasinda ytiklenicinin 25. maddede sayilan yasak fiil veya davramslarda bulundugunun tespit edilmesi hallerinde ayrica protesto cekmeye gerek kalmaksizm kesin teminat ye varsa ek kesin teminatlartn gelir kaydedilecegi, sozlesme feshedilerek hesabm genel htiktimlerc gore tasfiye edilecegi Ongoriilmtistur. Kanun’un 21. maddesinin birinci fikrasmda ise ytiklenicinin ihale stirecinde 4734 sayth Kanun’a gore yasak fiil veya davramslarda bulundugunun sozlesme yapilcliktan sonra tespit edilmesi halinde kesin teminat ye varsa ek kesin teminatlann gelir kaydedilecegi ye sozlesme feshedilerek hesabm genel hiiktimlere gore tasfiye edilecegi belirtilmistir. Aynea Kanun’un 25, maddesinin (a) ye (b) bentlerinde hile, vaat, tehdit, ntifuz kullanma, cikar saglama, anlasma, irtikap, rtisyet suretiyle veya baska yollarla sozlesmeye iliskin islemlere fesat kanstirmak veya buna tesebbils etmek; sahte beige dfizenlemek, kullanmak veya bunlara tesebbils etmek ihale sozlesmesinin uygulanmast strasmda yasak fiil ve davramslar arasinda sayilmtsttr.
  2. Dolayistyla somut olayda basvurucunun mtilkiyet hakkma yonelik mtidahalenin kanuni dayanagmm mmut oldugu anlasilmishr.

(2) Meru Amac

  1. Anayasa’rnn 35. maddesi uyartnca Intilkiyet hakki ancak kamu yaran amaetyla Olayda basvurucu Sirketin yaurdigt teminatm irat kaydedihnesi, ihalelerde usulsOzItik yapilmasmin Onlenmesi ve bu suretle kamu hazinesinin korunmasi amactna dayanmakta olup bu sebeple nnidahalenin kamu yaranna dayalt mesru bir atnacmin bulundugu kuskusuzdur.

(3) Olciiliiliik (a) Genel ilkeler

  1. Anayasalnin 13. maddesi uyannca hak ye ozgOrltiklerin smirlandlnlmasinda dikkate almacak olctitlerden biri olan olcilltiltik, hukuk devleti ilkesinden dogmaktadir. Hukuk devletinde hak ye Ozgtirliiklerin sintrlandinlmast istisnai bir yetki oldugundan bu yetki ancak durumun gerektirdigi olctide kullamlmast kosuluyla hakh bit temele oturabilir. Bireylerin hak ye ozgOrliiklerinin somut kosullann gerektirdiginden daha fazla smirlandinlmast kamu otoritelerine tanman yetkinin astlmast anlamma geleceginden hukuk devletiyle bagdasmaz (AYM, E.2013/95, K.2014/176, 13/11/2014).
  2. Olctiltiltik ilkesi, elverislilik, gereklitik ve orantddik olmak tizere tic alt ilkeden o1usmaktachr. ElyeriAlik ongortilen miidahalenin ulasilmak istenen amact gerceklestirmeye elverisli olmastnt, gereklilik ulastlmak istenen amac balammdan miidahalenin zorunlu olmasini yani ayni amaca daha hafif bir miidahale ile ulasilmasinm miimkiin olmamastru, oranhak ise bireyin hakkma yamlan mildahale ile ulasilmak istenen amac arasmda makul bir dengenin giizetilmesi gerekliligini ifade etmektedir (AYM, E.2011/11I, K.2012/56, 11/4/2012; E.2012/102, K.2012/207, 27/12/2012; E.2014/176, K.2015/53, 27/5/2015; E.2016/16, K.2016/37, 5/5/2016; E.2016/13, K.2016/127, 22/6/2016; Mehmet Akdogan ye digerleri, B. No: 2013/817, 19/12/2013, § 38).
  3. Olctiltiltigtin bir alt ilkesi olan mildahale icin secilen aracm gerekliliginin degerlendirilmesi oncelikli olarak ilgili kamu makamlannm yetkisindedir. Miidahale ile

 

ulasilmak istenen somut kamu yaran amacrnm gerceklestirilmesi yetkili idarelerin sorumlulugunda olup amaca ulasilmasmda ne ttir bir aracm daha etkili ve verimli sonuclar doguracagt hususunda sorumlu ve yetkili otoriteler en isabetli karar verebilecek konumdadir. Bu nedenle hangi aracm secilecegi konusunda idarelerin belli olctide takdir yetkisi bulunmaktadir. Ne var ki secilen aractn gerekliligine iliskin olarak idarelerin haiz bulundugu takdir yetkisi smirstz degildir. Tercih edilen aracm mildahaleyi ulasilmak istenen amaca nazaran bariz bir bicimde agirlasfirmast durumunda Anayasa Mahkemesince mtidahalenin gerekli olmadigt sonucuna ulasilmast murnkandtir. Ancak Anayasa Mahkemesinin bu kapsamda yapacagt denetim secilen aracm isabet derecesine yonelik olmaym hak ye Ozgtirltikler iizerinde olusturdugu mudahalenin agirligma dontikttir (Recep Tarhan ve 4fife Tarhan, § 70).

  1. Anayasa Mahkemesi mtidahalenin degerlendirirken, bir taraftan
    ulasilmak istenen mesru amacin onemini, diger taraftan da miidahalenin niteligini, basvurucunun ye kamu otoritelerinin davramslanni gOzoniinde tutarak basvurucuya yiiklenen ktilfeti dikkate alacaktir (Arif Giiven, No: 2014/13966, 15/2/2017, § 60).

(b) Ilkelerin Olaya Uygulanmasi

  1. thalelerde usulstizltiklerin onlenmesi ye bu suretle kamu hazinesinin korunmast amacma ulasilabilmesi icin somut olaydaki yanduct beyan karsisinda basvurucu Sirketin ihalc tcminannin gelir kaydedilmesi isleminin elverisli ye gerekli olmachgt ifade edilemez.
  2. Mevcut olaydaki miidahalenin degerlendirilmesi bakimmdan asil
    Einem tastyan olciit orantilihktn. Ongortilen tedbirin ilgiliyi olagan dist ve asm bir yuk altma sokmasi durumunda mildahalenin orantili ye dolayistyla olctilti oldugundan soz edilemez. Bu itibarla uygulanan tedbirle basvurucu Sirkete asin ye orantisiz bir yOk ytiklenip ytiklenmediginin tespiti gerekmektedir.
  3. Kamu kurum ve kuruluslan, hizmetlerinin yUrattilmesi icin ihtiyac duyduklari mal ve hizmetleri genellikle kamu ihalcicri yoluyla temin etmektedir. Kamu kaynaklan kullamlarak ihaleler gerceklestirildiginden ve ytiksek meblaglarla kamu makamlan ihaleye katildigindan bu kaynaklarm etkin ye verimli kullanilmast, Hazinenin korunmast ve kaynak israfinm onlenmesi actsindan buyiik onem tastmaktathr. Dolayisiyla gerekli ytikumluluklerin yerine getirilmemesi veya agar kural ihlali hailerinde kamu ihalc sisteminde iki tur yaptinm ongortilmiisttir. Yaptuunlar ihaleye katilmaktan yasaklanma ye terninatm gelir kaydcdilmcsidir.
  4. Olayda TOKI tarafindan 11/9/2008 tarihinde proje (bkz. § 8) kapsammda ihale yapilmis, ihaleye katihm kosullan arasmda SGK prim borcu olmama sun da

Basvurucu Sirket TOKI tarafindan belirtilen sardart yerine getirerek ihaleyi kazanmis ye sOzlesme irnzalanusur. Daha sonra TOKI, basvurucu Sirket tarafindan sunulan beige ile ilgili celiskileri tespit etmis ye yaptlan arastirma sonucu basvurucu Sirketin sundugu belgenin SGK yetkilisi tarafindan ditzenlenmedigi ortaya cikmistir. Ardmdan idare, yaniltict beige sunuldugu gerekcesiyle 4735 sayih Kanun’un 20. ye 21. maddeleri geregince ihale sozlesmesini feshetmis; ihaleye katihmda verilen teminat bedeli de Hazineye gelir olarak kaydedilmistir.

  1. Basyurucu Sirket; ihaleye kattlimda sunulan belgenin sahte olmadigim, haksiz olarak parasma el konuldugunu iddia etmektedir. Ancak basvurucu Sirket bu itirazint derece

 

mahkemeleri ontinde ileri stirmas; derece mahkemeleri ise SGK prim borcu ohnadtgina dair belgenin SGK yetkilisi tarafmdan dtlzenlenmedigini, yapilan bilirkisi incelemesiyle bu durumun ortaya ciktigim ye SGK gorevlisi tarafmdan da imzanin kendisine ait olmachginin tespit edildigini belirtilerek davayi reddetrnistir. Ceza yargilamasinda da basvurucu Sirketin muhasebecisi belgeyi kendisinin diizenledigini kabul etmistir, Buna Ore 4735 sayili Kanun’un 20. ye 21. maddelerinc dayanan derece mahkemelcrinin soz konusu kararlannm keyfi ye ongdrillemez nitelikte oldugu soylenemez.

  1. Basvuru konusu olayda ortaya konulmasi gereken diger bir husus da sahte beige sunuhnanns olsa dahi yaptirtm uygulanmasi meselesidir. 4735 sayili Kanun geregince sahte beige verildigi takdirde teminatm gelir kaydedilceegi tartismasizdir. Ancak somut olayda sunulan beige resmi belgede sahtecilik sucunun unsurlannt tasimiyor olsa dahi neticede idareye yantitici bir beige verildigi kabul cdilmelidir. Idareyi yaniltma da 4735 sayili Kanun’da yasak fit ve davrantslar arastnda yer almaktadir. Basvurucu Sirketin SGK prim borcu olmasa da Sirket yetkilileri resmi belgede sahtecilik sucunu is1ememis olsa da ihaleye katthm sartlarmdan olan SGK prim borcu olmadtkma dair istenilen beige usultine uygun sekilde temin edilerek idareye sunulmamistr. Yamltict beige ditzenlenmesi kamu makamlannm giivenini sarstigt gibi esas itibanyla ihale stirecinin zarar gormesine ye serbest rekabet ortammin bozulmasma da yol acmaktadir. Kamu ihalelerine kaulunda SGK prim borcu olmama sarttnm getirilmesinde devlete borcu olan sirketlerle is yapmamak hedeflenmistir. KaIch ki 4735 sayili Kanun’un 13. maddesiyle de idari makamlara ihaleye kattlacak sirketlerin sundugu beigelerin incelenmesi ye SGK’ya borcu olup olmachgmm tespit edilmesi gorevi yilkienmektedir. Dolayistyla burada kamu makamlannea vergi verenlerin ve kamu menfaatlerinin korunmasi amaylanmistir.
  2. Sonuc olarak basvurucu Sirket kendi kusuru neticesinde bir yaptinmla karstlasmistir. Ihaleye katthmda onemli unsurlardan olan SGK prim borcu olmadtgma dair beigenin usultine uygun olmadigt takdirde nasil bir yapttrunla karstlastlacagt kanun hukumleri dikkate ahncliginda tingortilebilir nitcliktcdir. Basvurucu Sirketin kusurunun agtrhgt ve eylemin yol actigi sonuclar mtidahaleyi orantill kilmaktadir. Bunun yaninda kamu makamlannin usulsilz islemlerin tespitinde genic takdir yctkisi oldugu da bilinmektedir. Basvurucunun kendi kusurundan kaynaklanan eylemi neticesinde kamu gtivenini zedeleyici bir davramsta bulundugu icin teminan irat kaydedilmistir.
  3. Bu durumda basvurucu Sirketin ihaleye katihrken verdigi teminatm Hazine adina gelir kaydedilmesi seklindeki millkiyet hakkma yaptlan mtidahalenin icerdigi kamu yaran amact ile karstlasttrildtginda basyurucuya sahsi olarak asin bir kiilfct yuklemedigi degerlendirilmistir. Dolayistyla basvurucunun mulkiyet hakki ile kamu yarari arasmda olmast gereken adil dengenin bozulmadigi ye mudahalenin olciilti oldugu sonucuna vanlmistir.
  4. Aciklanan gerekeelerle Anayasa’mn 35. maddesinde gilvence altma ahnan mulkiyet hakkmm ihiai cdilmcdigine karar verilmesi gerekir.
  5. HUKUM

Actklanan gerekcelerle;

 

  1. Makul stlrede yargilanma hakkimn ihlal edildigine i4kin iddianin basvuru yollarinin tiiketilmemesi nedeniyle KABUL EDILEMEZ OLDUCTUNA,
  2. Mulkiyet hakkinin ihlal edildigine iliskin iddiamn KABUL EDILEBILIR OLDU6UNA,
  3. Anayasa’nin 35. maddesinde gtivenee aluna alinan mtilkiyet hakkinin IHLAL EDILMEDI61NE,
  4. Yargtlama giderlerinin barturueu uzerinde BIRAKILMASINA,
  5. Karam bir orneginin Adalet Bakanligina GONDERILMESINE 11/12/2018 tarihinde OYBIRL161YLE karar verildi.

Balkan                                           Uye                                            Uye

Engin YILDIRIM                   Celal Mumtaz AKINCI                      Muammer TOPAL

Uye                                                Uye

M.Emin KUZ                                Ridvan GOLEC

Tags

%
Designed by Ankara Web Tasarım
© Copyright 2023, All Rights Reserved
Call Now ButtonBize ulaşın