İdare Tarafından Gönderilen Aşırı Düşük Açıklama Talebinde Açıklama İstenilen Önemli Teklif Bileşenlerinin Açık Ve Net Bir Şekilde Belirlenmemesi

Karar No              : 2019/UH.II-474

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/40257 İhale Kayıt Numaralı “Yağmursuyu Rögarları ve Bağlantı Hatlarının Temizliği” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı Su Kanal İdaresi tarafından 20.02.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Yağmursuyu Rögarları ve Bağlantı Hatlarının Temizliği” ihalesine ilişkin olarak Reşad Keskin’nin 11.03.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 19.03.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 21.03.2019 tarih ve 12490 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 21.03.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2019/311 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin olarak;

1) Teknik Şartname’de belirtilen araç listesinde 3 adet kombine kanal açma aracının kullanılacağının belirtildiği, araçların tüm giderlerini kapsayacak şekilde alınan fiyat tekliflerinde maliyet bileşenleri olan şoför, operatör, erbap işçi, düz işçi, bakım onarım, akaryakıt, sigorta, motorlu taşıt vergisi (MTV), kasko giderlerinin ayrı ayrı gösterilmediği ve bu giderleri tevsik edici belgelerin sunulmadığı, bu şekilde açıklamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine aykırı olduğu,

2) İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesi ile Teknik Şartname’nin 2.1’inci ve 3’üncü maddelerine göre istenen 3 adet kombine kanal açma aracına ilişkin teklif fiyatına dahil olan amortisman ya da kiralama giderleri, tamir, bakım, lastik, yedek parça, yağ, üstübü, kombine kanal açma araçları için 3.000 m3/h emiş gücü, hortum ve ek parçaları ile ilgili olarak tevsik edici belgelere yer verilmediği,

Kombine kanal açma aracı kiralama giderlerine ait fiyat teklifi verilmişse işin tamamının veya bir kısmının (tamir, bakım, lastik, yedek parça, yağ, üstübü, emiş gücü, hortum ve ek parçalan vs.) bir fiyat teklifi ile yapılmasının mümkün olmadığı her bir işlem için ayrı fiyat teklifi alınması gerektiği, sunulan fiyat tekliflerinde teklif sahibinin, teklife konu alanda faaliyet göstermesi gerektiği, ayrıca üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinde Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yer alan ilgili ibarenin yazılması gerektiği, fiyat teklifinin, fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan ve beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından kaşe ve mühürlenerek ilgisine göre düzenlenmesi gerektiği, isteklilerin bahse konu araçları ihale üzerinde kalması halinde satın alacağı varsayıldıysa kendi malı olmayan araçlara ilişkin amortisman bedeli öngörülemeyeceği, kendi malı araçlar ile açıklama yapan isteklilerin ise talep edilen kombine kanal açma araçlarının ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir raporunun olup olmadığının araştırılması gerektiği,

3) Araç muayene ücretlerinin, egzoz emisyon ölçümü ve pul maliyetinin aracın kira sözleşmesi ve fiyat tekliflerine dahil edilmesinin mümkün olmadığı, bu maliyet kalemlerinin ayrı ayrı açıklanması gerektiği, vergi, muayene ve ölçüm maliyetleri yönünden ise ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan fiyatlar ile tevsik edilmesi gerektiği halde açıklamasında bu belgelerden hiçbirisinin sunulmadığı,

4) Araçların bakım maliyetine yer verilmediği, yer verilenlerde ise akü ve yedek parça maliyetine yer verilmediği, bu hususta alınan fiyat tekliflerinde kendilerine ait araçların model ve teknik özelliklerinin belirtilmediği,

5) Fiyat teklifleri üzerinde yazılması gereken beyanların eksik olduğu, fiyat teklifinin ihale konusu işte faaliyet gösteren firmalardan alınmadığı, SMMM faaliyet belgesi olan meslek mensubunca imzalanmadığı, EK-06 Maliyet-Satış Tespit Tutanağının mali müşavirden istenilerek hangi geçici vergi dönemine ait olduklarının ve fiyat teklifine uygunluğunun incelenmediği, fiyat tekliflerinde ve proforma faturalarda ve diğer belgelerde kaşelerin eksik olduğu, imzaya yetkili kişilerce imzalanmadıkları ve mevzuat gereği üzerlerinde bulunması gereken ibarelerin yanlış olduğu,

6) Aşırı düşük teklif açıklamasında araçların Teknik Şartname’de istenilen şartları sağlayıp sağlamadığına ilişkin herhangi bir bilgi ve belgeye yer verilmediği,

7) Teknik Şartname’de belirtilen tüm araçların tüketeceği mazot miktarının Tebliğ’e uygun belgelerle açıklanmadığı, araç ruhsatlarındaki beygir güçlerine göre yakıt miktarının hesaplanmadığı, yanlış hesaplandığı, yakıt tüketiminin neye göre hesaplandığına dair teknik bilgi ve belgeye yer verilmediği, akaryakıt fiyatına ilişkin açıklamanın Konya ili için EPDK tarafından il bazında günlük olarak yayınlanan ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasındaki bir tarihteki akaryakıt fiyatları ile yapılmadığı, akaryakıt yoğunluğunun (TÜPRAŞ verileri; Motorin yoğunluğu:0,820-0845 Kg/m3) yanlış alındığı ve bu durumların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine aykırı olduğu,

8) Yakıt sarfiyatının hesabına ilişkin sunulan belgelerin tevsik edici nitelikte olması gerektiği, düzenleyen firmanın yetkili servis olduğunu gösteren ayrı bir belgenin sunulması gerektiği, öte yandan 3000 m3/sa emiş gücü/vakum pompasının dolum ve boşaltım esnasında harcayacağı yakıtın da sarfiyat hesabına katılması gerektiği,

9) Teknik Şartname’de yer alan 3 adet kombine kanal açma aracından bir tanesinin çift dingilli diğer ikisinin tek dingilli olacağının belirtildiği, aşırı düşük teklif açıklamasında bu duruma ilişkin herhangi bir belge sunulmadığı,

10) Araçlara ilişkin verilen belgeler (ruhsat, demirbaş, amortisman defteri vb.) incelendiğinde araçların kombine değil vidanjör olduğunun görüleceği, dolayısıyla açıklamanın uygun olmadığı,

11) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4’üncü maddesine aykırı olarak araçlara ait trafik sigorta tekliflerinde bölge müdürlüğü veya genel müdürlükten alınan herhangi bir teyit yazısına yer verilmediği, kendi malı olan araçlara ait sigorta giderlerinin tevsiki için sunduğu ilan tarihinden önce yapılmış olan poliçelerin kabul edilmesinin uygun olmadığı, bu poliçelerin ve Aydemir Altyapı İnş. Kanal Temiz. Görüntüleme Vidanj. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.nin sunmuş olduğu trafik ve kasko sigorta tekliflerinin sözleşme süresinin tamamını kapsamadığı, ayrıca araçların model yıllarının sigorta poliçelerinde gösterilmemesinin uygun olmadığı, kasko poliçesinde öngörülen maddi sınırlamaların kasko poliçesinin etkinliğini ortadan kaldırdığı,

12) İhale konusu iş kapsamında çalışacak toplam personele ilişkin ilgili mevzuat çerçevesinde ve işin süresi boyunca (250 takvim günü) işçilik hesaplamalarının yürürlükte olan güncel rayiç fiyatlara göre doğru bir şekilde hesaplanmadığı, gerekli bilgi ve belgelerin sunulmadığı, bunun da Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine aykırı olduğu,

13) İşçilik maliyetinin KİK İşçilik Hesaplama Modülüne göre yapılması gerektiği, yemek ve yol bedelinin işçilik hesabında göz önünde bulundurulması gerektiği, sözleşme ve genel giderlerinin mevzuata uygun şekilde açıklanmadığı,

14)         Navigasyon cihazı ve teklif fiyata dahil olan giderlerle ilgili alınan proforma fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine aykırı olduğu, fiyat tekliflerin altında Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinin ilgili fıkrasında yer alan “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresi yerine, “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresi yazıldığından söz konusu fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olmadığı,

15)         Genel giderler ve İdari Şartname’nin 40.1’inci maddesi gereğince kesin teminat mektubuna ilişkin maliyetlerinin aşırı düşük teklif açıklamalarına yansıtılmadığı, bunun da Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine aykırı olduğu,

16) Yağmursuyu rögarı ve bağlantı hattı temizliğinden çıkan teressubat, moloz nakli ve döküm bedeline ait giderlerin hesaplamaya dahil edilmediği, aynı zamanda nakliye hesabında yer alan mesafe, yoğunluk, yükleme ve boşaltma, zorluk katsayısı ve taşıma katsayısı gibi hesaplamaların yanlış yapıldığı, bunlarla ilgili tevsik edici belgelerin sunulmadığı,

17) Teknik Şartname ve İdari Şartname’de belirtilen yüklenici kârı, karar pulu gideri, sözleşme damga vergisi, KİK payı gideri, İş Kanunu gereği iş sağlığı ve güvenliği uzmanı maliyeti, muayenehane, tetkik ve yardımcı personel giderleri, iş sağlığı giderleri ve iş sağlığı malzemeleri giderleri ile ilgili hiçbir gider öngörülmediği ve hesaplamalarına dahil edilmediği, bu hususta hiçbir bilgi ve belgeye yer verilmediği, bu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine aykırı olduğu,

18) Yağmursuyu rögarı ve bağlantı hattı temizliğinde kullanılan suyun idare tarafından temin edileceği, fakat suyun nakli ile ilgili giderin hesaplamaya dahil edilmediği, bununla ilgili hiçbir bilgi ve belgeye yer verilmediği, bu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine aykırı olduğu,

19) Aşırı düşük teklif açıklamasında yeterli miktarda ve özellikteki araçlar ile açıklama yapılmadığı, kombine kanal açma aracı için sunulan fiyat tekliflerinde 3 araç için ayrı ayrı açıklama yapılması gerekirken 1 araç üzerinden hesaplama yapılarak aşırı düşük teklif açıklaması yapıldığı, araçlara ilişkin kendi malı olması halinde her bir araç için amortisman giderinin öngörülmesi gerektiği, kiralanacak olması halinde ise her bir araç için fiyat teklifi sunulması gerekirken sadece 1 araç üzerinden hesaplamaların yapıldığı,

20) Yakıt tüketimine ilişkin hesaplamanın, araçların HP güçlerine göre yapılmadığı, bu hususlar ile ilgili tevsik edici bilgi ve belge sunulmağı, yanıltıcı belge sunulduğu,

21) Hizmet süresi boyunca hizmetin ifasıyla ilgili özellikleri Teknik Şartname’de belirtilen kıyafetler ve güvenlik malzemeleri ile ilgili giderlerin hesaplamaya dahil edilmediği,

22) İhale konusu iş kapsamında çalışacak kombine kanal açma araçlarına ilişkin yakıt hesaplamalarının sadece kamyon üretici firmaların yakıt sarfiyat kataloglarındaki sarfiyat miktarından hareketle hesaplandığı, bu tip araçların özellik arz eden araçlar olduğu, araçların üst ekipmanı dikkate alındığında araç motoru ile birlikte araca monteli olan vakum motoru, su basınç motoru da bulunduğu, kamyon araçlarının (çıplak araç) kataloğunda belirtilen yakıt sarfiyatının dikkate alınmasının uygun olmadığı,

23)         Teknik Şartname’de “Bulundurulan personelin her türlü giderleri, barınmalar, aylık ücretleri sorumluluklar, SSK prim ödemeleri, işçilerin konaklaması, iş yerine ulaştırılması firmaya ait olacaktır.” denildiği, barınma maliyetlerinin, aylık ücretlere ilişkin sorumlulukların, SSK prim ödemelerinin, işçi tazminatlarının aşırı düşük teklif açıklamasında dikkate almadığı,

24) Kanal açma aracının hesaplamalarında kullanılan satın alma bedelinin 2019 yılına ait olmadığı, aracın satın alındığı yıla ait olup güncellendiği, kanal açma aracının satın alındığı yıla ait rayiçlerin kullanıldığı,

25) Teknik Şartname’de “Her bir araçla günlük an az 110 adet yağmursuyu rögarı ve bağlantı hattının temizliği yapılacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı, anılan Şartname’nin diğer bir maddesinde ise “Her bir araçla ayrı ayrı günlük 110 adet rögar ve bağlantı hattının temizliğinin yapılamaması durumunda bu sayıya ulaşıncaya kadar mesai dışı da olsa çalışmaya devam edilecektir. Şayet bu sayıya gün içerisinde ulaşılamadığı taktirde herhangi bir tatil gününde eksik kalan sayı tamamlanabilecektir. Belirtilen bu sayıya ulaşılamayan günlere herhangi bir bedel ödenmeyecektir. Bu sayıya sekiz saatlik çalışma süresinden önce ulaşılması durumunda sekiz saatlik çalışma süresi doluncaya kadar çalışmaya devam edilecektir. Her bir araçla günlük olarak 110 adet sayısının aşılması durumunda aşılan bu miktara ayrıca bir bedel ödenmeyecektir.” düzenlemesinin yer aldığı, aşırı düşük teklif açıklamasında mesai dışında çalışacak personel maliyetinin ve araçların yakıtların hesaplamaya katılması gerektiği, ancak aşırı düşük teklif açıklamasında bu hususlarla ilgili herhangi bir belgenin bulunmadığı,

26) Teknik Şartname’de “Hafta da altı gün çalışacak olup, pazar ve resmi tatil günlerinde çalışılmayacaktır. Ancak işe başlama ve bitiş tarihleri arasında çalışılması gereken 250 günün tamamlanabilmesi için idarenin uygun gördüğü günlerde ve tatil günlerinde ilave mesai yapılacaktır. Ayrıca, yağışlı havalarda gerektiğinde 24 saat çalışma yapılacaktır. Bu fazla çalışmaların 8 saati bir gün olarak değerlendirilecektir.” şeklinde düzenlemenin yer aldığı, 24 saat hazırda bulunması istenen her bir araçta vardiyalı çalışacak personel bedeli ve yakıtların hesaplamaya katılması gerektiği, ancak aşırı düşük teklif açıklamasında bu hususlarla ilgili herhangi bir belgenin bulunmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

07.03.2019 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararından, söz konusu ihalenin 20.02.2019 tarihinde gerçekleştirildiği, 6 adet ihale dokümanı satın alındığı, doküman satın alanlardan 4’ünün ihaleye teklif verdiği, idarece sınır değerin 1.184.766,66 TL olarak belirlendiği, 2 isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak belirlendiği ve bu isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, 1 istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu, Aydemir Altyapı İnşaat Kanal Temizlik Görüntüleme Vidanjör Hizmetleri Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından sunulan söz konusu aşırı düşük teklif açıklamasının ihale komisyonu tarafından uygun bulunarak ihalenin bahse konu istekli üzerine bırakıldığı görülmüştür.

…

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden, ihale komisyonunun verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde anılan formülden elde edilen tutarın sınır değer olarak kabul edileceği, ihale komisyonunun aşırı düşük teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği ihale komisyonunun imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği anlaşılmaktadır.

Bununla birlikte, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda yer alan “…İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister…” hükmü ve Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan “…Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur…” açıklaması ile ihale komisyonu tarafından tekliflerin değerlendirilmesinin ardından aşırı düşük tekliflerin ve bu tekliflerde önemli olan bileşenlerin belirlenmesinin zorunlu olduğu ve teklifinin aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerden sadece teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili açıklama istenmesi gerektiği hususu hüküm altına alınmıştır.

Yapılan inceleme neticesinde, idare tarafından teklifi aşırı düşük teklif sınır değerinin altında olan Aydemir Altyapı İnşaat Kanal Temizlik Görüntüleme Vidanjör Hizmetleri Sanayi Ticaret Limited Şirketi ile Hnk Mühendislik İnşaat Altyapı Taşımacılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’ne EKAP üzerinden gönderilen 25.02.2019 tarihli yazı ile “2019/40257 ihale kayıt nolu yağmur suyu rögarları ve bağlantı hatlarının temizliği işine ait teklifiniz aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmiştir. İhale komisyonunca tespit edilen teklifin önemli bileşenleri aşağıda belirtilmiştir. Söz konusu bileşenlerin ne şekilde gerçekleştirileceğine ilişkin olarak Kamu İhale Genel Tebliği ekindeki standart formlara uygun kanıtlayıcı belgelerin bu yazının tebliğ tarihinden itibaren 5 gün içinde Genel Müdürlüğümüze ulaştırılması gerekmektedir. Aksi halde teklifiniz değerlendirme dışı bırakılacaktır. Bilgilerinizi rica ederim.

Teklifin önemli bileşenleri:

1.Araç giderleri

2. İşçilik giderleri” ifadelerine yer verilerek aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, açıklama talebine ilişkin gönderilen yazı kapsamında isteklinin sunmuş olduğu teklifin maliyet unsurlarına ilişkin olarak önemli teklif bileşenlerinin açık ve net bir şekilde belirlenmediği, ihale dokümanında araç ve işçilik maliyetleri içerisinde pek çok bileşenin yer aldığı, idarece genel bir belirleme yapıldığı, örneğin itirazen şikayet başvuru dilekçesine konu edilen araçların kasko sigortası, muayene ücreti, egzoz emisyon ölçümü ve pul maliyeti, akü ve yedek parça maliyeti, iş sağlığı ve güvenliği uzmanı maliyeti, tetkik ve yardımcı personel giderleri, iş sağlığı ve malzemeleri giderleri, hizmetin ifası ile ilgili kıyafetler ve güvenlik malzemeleri ile ilgili giderler, işçi barınma giderleri, işçi tazminatlarına ilişkin açıklama istenilip istenilmediğinin belirsiz olduğu, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.1’inci maddesi gereğince aşırı düşük teklif açıklaması talebi yazısında açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesinin zorunlu olduğu anlaşıldığından idarece ihale konusu işin önemli teklif bileşenleri açık ve net bir şekilde belirlenmeden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesinin mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından açıklama istenilecek önemli teklif bileşenleri açıkça belirlenmek suretiyle teklifi aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.