A1 Taşıma Yetki Belgesi Ve D2 Taşıma Yetki Belgesinin Sözleşme İmzalanmadan Önce İstenilmesinin Mevzuata Aykırı Olmadığı

A1 Taşıma Yetki Belgesi Ve D2 Taşıma Yetki Belgesinin Sözleşme İmzalanmadan Önce İstenilmesinin Mevzuata Aykırı Olmadığı

Karar No              : 2020/UH.II-1739

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/430732 İhale Kayıt Numaralı “Ulaşım ve Taşıma Hizmetleri İçin Araç Kiralama Hizmet Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından 22.09.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Ulaşım ve Taşıma Hizmetleri İçin Araç Kiralama Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Şark Organizasyon ve Danışmanlık Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nin 16.09.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 02.10.2020 tarih ve 43813 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 02.10.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

aşvuruya ilişkin olarak 2020/1522 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

…

4) İdari Şartname’nin 48.1’inci maddesinde yapılan düzenleme ile ihale konusu işte çalıştırılacak tüm araçlar için Gaziantep ilinin plaka kodunun (27) zorunlu kılınması ve ihale üzerinde bırakılan istekliden 4925 sayılı Karayolları Kanunu ve Karayolları Taşıma Yönetmeliği’nde bahsedilen otomobiller için A1, minibüsler için D2 taşıma yetki belgesi istenilmesinin, saydamlığı, eşitliği, rekabeti engellediği,

…

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde yer alan “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48.1’inci maddesinde “… 2. İşin yapılması sırasında yüklenici tarafından çalıştırılacak olan tüm araçların plaka tescil kaydı Gaziantep (27) plakalı olacaktır.

3- İhale üzerinde kalan istekli sözleşme imzalanmadan önce 4925 Sayılı Kara Yolları Kanunu ve Karayolları Taşıma Yönetmeliğine göre Otomobiller için verilmiş olan ( A1 ) taşıma yetki belgesini, Minibüsler için verilmiş olan ( D2 ) taşıma yetki belgesini ( Aslını veya noter onaylı suretlerini ) sunacaklardır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Aktarılan düzenleme ile işin yürütülmesi sırasında kullanılacak araçların tescil plakalarının Gaziantep ili plaka koduna (27) sahip olmasının, işte kullanılacak otomobiller için A1 ve minibüsler içinse D2 taşıma yetki belgesinin sözleşme imzalanmadan önce idareye sunulmasının zorunlu kılındığı anlaşılmıştır. Söz konusu zorunlulukların sözleşmenin imzalanması ve işin yürütülmesi aşamasına ilişkin olduğu görülse de isteklilerin bu zorunlulukları dikkate alarak ihaleye katılmaları gerekmektedir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na dayanılarak çıkarılmış Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin dördüncü kısmının “Araçların Tescil İşlemleri” başlıklı birinci bölümünün “Tescil İşlemleri Müşterek Hükümleri” başlıklı 30’uncu maddesinin (c) bendinde araca ait kişiselleştirilen tescil belgesi ve motorlu araç trafik belgesinin basımı ve ilgililerine elden veya posta yoluyla tesliminin Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen kamu kurum veya kuruluşları ile özel hukuk tüzel kişilerine de yaptırılabileceği, basılan bu belgelerin gerçek kişiler için araç sahibinin kimlik paylaşımı sisteminde yer alan yerleşim yeri adresine, tüzel kişiler için ticaret sicil gazetesi, tüzük veya diğer resmi kayıt belgelerinde belirtilen adreslerine posta aracılığı ile teslim edileceği, yabancılar için ise belgelerin gönderileceği adrese ilişkin hususların Emniyet Genel Müdürlüğünce belirleneceği; (ç) bendinde satış veya devir işlemlerinde daha önce düzenlenerek bir önceki araç sahibine verilmiş olan motorlu araç trafik belgesi ile tescil plakalarının yeni sahibine devredileceği, yerleşim yeri adresi dışındaki başka bir trafik tescil kuruluşunda kayıtlı araçları satın veya devir alanlar ile yerleşim yeri adresi değişenlerin araçlarına yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşunun plakasını alabilmelerinin isteklerine bağlı olduğu, isteğe bağlı olarak tescil plaka numarasının değiştirilecek olması halinde bu değişikliğin araç sahiplerinin, kanuni temsilcilerinin, vekillerinin veya kamu kurum ve kuruluşları ile tüzel kişiliklerce yetkilendirilen kişilerin ibrazı zorunlu belgelerle birlikte yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki, yerleşim yeri adresi yurtdışında olan Türk vatandaşlarının ise kimlik paylaşımı sisteminde yer alan diğer adresinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşuna bir ay içerisinde müracaat etmeleri suretiyle yapılacağı,

“Yeni kayıt” başlıklı 31. maddesinin 8, 9, 10 ve 11. fıkralarında; tescil işlemlerinde; gerçek kişiler için kimlik paylaşımı sisteminde yer alan yerleşim yeri adresi, yerleşim yeri adresi yurtdışında olan Türk vatandaşlarının kimlik paylaşımı sisteminde yer alan diğer adresi, tüzel kişiler için ise ticaret sicil gazetesi, tüzük veya diğer resmi kayıt belgelerinde belirtilen adresinin esas alınacağı, yabancılar için tescile esas adres bilgisinin ise Emniyet Genel Müdürlüğünce belirleneceği, tescil edilen her araca, sahibinin tescile esas adresinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşunun il kodu, harf ve rakam grubunu içeren bir tescil plakası tahsis edileceği, kamu kurum veya kuruluşlarınca finansal kiralama yoluyla kiralanan ve ilk defa tescili yapılacak araçlara, kiracının tescile esas adresinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşunun il kodu, harf ve rakam grubunu içeren tescil plakasının da tahsis edilebileceği, tescil müracaatının trafik tescil kuruluşlarına yapılması halinde tescil işleminin, araç sahibinin tescile esas adresinin bulunduğu yerdeki trafik tescil şube veya bürosunda yapılacağı hükümlerinin yer aldığı görülmektedir.

Ayrıca uygulamaya ışık tutması bakımından, trafik tescil hizmetlerine ilişkin Emniyet Genel Müdürlüğü’nün resmi internet sayfası ( https://www.egm.gov.tr/trafik-tescil-hizmetleri-hakkinda-bilgi-almak-istiyorum Erişim tarihi:21.10.2020) üzerinde yer alan bilgiler incelendiğinde, yeni kayıt (faturalı) tescil işlemi yapılacak araçlar, münferit ithal edilen araçlar, kendi adına nakil veya noterden plaka değişikliği talebine konu araçlar bakımından tescil başvuru taleplerinde gerçek kişiler adına yeni kayıt tescil işlemlerinin MERNİS’de kayıtlı yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşunda, tüzel kişiler adına yeni kayıt tescil işlemlerinin ise ticaret sicil gazetesinde yayımlanmış merkez veya şubesinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşunda yapılmakta olduğu tespit edilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat ve tespitler birlikte değerlendirildiğinde, trafik tescil işlemlerinde gerçek kişiler adına MERNİS’de kayıtlı yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki, tüzel kişiler adına ise ticaret sicil gazetesinde yayımlanmış merkez veya şubesinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşunun yetkili olduğu, tescile ilişkin söz konusu düzenlemeler incelendiğinde ise adres esaslı bir sistemin belirlendiğinin anlaşıldığı, İdari Şartname’nin 48.1. maddesiyle, herhangi bir ayrıma gidilmeksizin ihale konusu işte kullanılacak araçların tamamının işin yapılacağı Gaziantep ilinde tescilli olması yönünde düzenleme getirildiği, bunun sonucu olarak, başka il plaka numarasına tescilli araçları ile malik veya kiralayan sıfatına sahip olanların, yerleşim yeri veya merkez veya şubesinin bulunduğu yer Gaziantep olanlar karşısında dezavantajlı konuma düşeceği, sözleşmenin uygulanması aşamasında araçların Gaziantep İline tescil edilebilmesi için yüklenicilerin yerleşim yeri veya merkez ya da şube adresinin bu İl’e nakli, ayrıca da plaka değişikliği zorunluluğunu ortaya çıkaracağı anlaşılmıştır.

İhaleyi yapan idarenin yerel idare olması, idarenin ihtiyaçları, kullanılacak araçların sayı ve niteliği göz önünde bulundurulduğunda, ihale konusu işte kullanılacak araçların bir kısmı bakımından Gaziantep ili plaka koduna (27) sahip olması koşulunun aranması makul olmakla beraber, uyuşmazlığa konu edilen düzenleme ile herhangi bir ayrım yapılmaksızın kiralamaya konu tüm araçlar için bu koşulun aranmasının, Kanun’un 5’inci maddesine aykırılık teşkil ettiği değerlendirildiğinden, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde “Bu Kanunun amacı; karayolu taşımalarını ülke ekonomisinin gerektirdiği şekilde düzenlemek, taşımada düzeni ve güvenliği sağlamak, taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyoncuları ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ve benzeri hizmetlerin şartlarını belirlemek, taşıma işlerinde istihdam edilenlerin niteliklerini, haklarını ve sorumluluklarını saptamak, karayolu taşımalarının, diğer taşıma sistemleri ile birlikte ve birbirlerini tamamlayıcı olarak hizmet vermesini ve mevcut imkânların daha yararlı bir şekilde kullanılmasını sağlamaktır.” hükmü,

 Aynı Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “Bu Kanunda geçen;

Taşımacı: Taşımacı yetki belgesine sahip olan ve kendi nam ve hesabına taşımayı bir ücret karşılığı üstlenen gerçek veya tüzel kişiyi… ifade eder.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Yetki belgesi alma zorunluluğu ve taşıma hizmeti” başlıklı 5’inci maddesinde “Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunludur.

Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yetki belgesi alınabilmesi için taşıma işleri işletmecilerinin meslekî saygınlık, malî yeterlilik ve meslekî yeterliliğe sahip olması gerekmektedir…” hükmü,

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “…g) Küçük otobüs (minibüs): Şoförü dahil 10 ilâ 17 adet arasında oturma yeri olan otobüsü,

…

üüü) Yetki belgesi: Bu Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel kişilere çalışma izni veren ve Bakanlıkça düzenlenen belgeyi… ifade eder.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yetki belgesi alma zorunluluğu” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) Bu Yönetmelik kapsamına giren taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri faaliyetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yapacakları faaliyetlere uygun olan yetki belgesini/belgelerini Bakanlıktan almaları zorunludur.” hükmü,

 “Yetki belgesi türleri” başlıklı 6’ncı maddesinde  “(1) A türü yetki belgesi: Otomobille ticari tarifeli veya tarifesiz olarak,  yurt içi veya uluslararası yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

1. a) A1 Yetki Belgesi: Yurtiçi tarifeli veya tarifesiz yapacaklara,

…verilir.

…

(4) D türü yetki belgesi: Otobüsle tarifeli veya tarifesiz yurtiçi yolcu taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Bu belgelere 24 üncü maddenin ikinci fıkrasının (m) bendindeki şartları haiz otomobiller de kaydedilebilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

…

1. b) D2 yetki belgesi: Ticari ve tarifesiz olarak yapacaklara,

…

verilir.” hükmü,

  “Mevzuata uygun taşımacılık, yetki belgelerinin devredilemeyeceği ve genel yasaklar” başlıklı 9’uncu maddesinde “(1) Karayolu taşımacılık faaliyetlerinin ikili ve çok taraflı uluslararası anlaşma ve sözleşmelere, Kanuna, bu Yönetmeliğe ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirilmesi esastır…” hükmü yer almaktadır.

İşe ait Teknik Şartname’nin “Tanım” başlıklı 1’inci maddesinde                                           “1.1. Belediyemizin ulaşım ve taşıma hizmetlerinde kullanılmak üzere; Teknik şartnamede özellikleri ve çalıştırılma şartları belirtilen araçların kiralanması işidir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Araçların Teknik Özellikleri” başlıklı 2’nci maddesinde “…

…

Yapılan incelemede ihale konusu iş kapsamında binek araç ve minibüsle yolcu taşıma işlerinin bulunduğu görülmüştür. Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin aktarılan hükümlerinden ihale konusu işten bağımsız olarak ülkemizde otomobil ve minibüsle yolcu taşımayı taahhüt edecek olan kişilerin sırasıyla A1 taşıma yetki belgesi ve D2 taşıma yetki belgesine sahip olması gerektiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla ihale konusu işi yüklenmek üzere ihaleye katılan isteklilerin, işin yürütülmesi sırasında anılan belgelere sahip olmadan söz konusu yolcu taşıma faaliyeti yapmalarının mümkün olmadığı anlaşıldığından sözleşme imzalanmadan önce anılan belgeleri yüklenicinin sunması gerektiğine yönelik idarece düzenleme yapılamasının rekabeti engeller nitelikte olmadığı ve başvuru sahibinin A1 taşıma yetki belgesi ve D2 taşıma yetki belgesinin sözleşme imzalanmadan önce istenilmesinin mevzuata aykırı olduğu yönündeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.