İsteklinin Kendi Adına Düzenlenmemiş Yerli Malı Belgesi Sunması Ve Firma Adına Ürünü Satmaya Yetkili Olduğuna Dair Belgeleri Sunmamasına Rağmen Fiyat Avantajından Yararlandırıldığı İddiası

Karar No              : 2021/UM.II-2012

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2021/424388 İhale Kayıt Numaralı “Yangın Söndürme Tankeri” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı İtfaiye Dairesi Başkanlığı tarafından 14.09.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Yangın Söndürme Tankeri” ihalesine ilişkin olarak Mustafa Karabulut’un 28.09.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 01.10.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 06.10.2021 tarih ve 46369 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.10.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/1647 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

İhale üzerinde bırakılan Uğur Toprak’ın kendi adına düzenlenmemiş bir yerli malı belgesi sunmasına ve yerli malı belgesine sahip firma adına söz konusu ürünü satmaya yetkili olduğuna dair belgeleri sunmamasına rağmen yerli malı lehine sağlanan fiyat avantajından yararlandırılmasının mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

…

Bu Kanunun 63 üncü maddesine göre ihale dokümanında yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanacağı belirtilen ihalelerde, bu fiyat avantajı da uygulanmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır…” hükmü,

Anılan Kanun’un “Yerli istekliler ile ilgili düzenlemeler” başlıklı 63’üncü maddesinde “İhalelere sadece yerli isteklilerin katılması ile yerli istekliler ve yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı tanınmasına ilişkin olarak aşağıdaki düzenlemeler esas alınır:

…

c) Mal alımı ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine, %15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir. Ancak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri arasından belirlenen ve Kurum tarafından ilan edilen listede yer alan malların ihalelerinde, yerli malı teklif eden istekliler lehine %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir. Yerli yazılım ürünü teklif eden istekliler lehine de %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir.

…

e) Yerli malı belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak belirlenir. İsteklilerce teklif edilen malın yerli malı olduğu, bu usul ve esaslara uygun olarak düzenlenen yerli malı belgesi ile belgelendirilir…” hükmü,

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yerli malını teklif edenler lehine fiyat avantajı uygulanması” başlıklı 61’inci maddesinde “…(2) Mal alımı ihalelerinde yaklaşık maliyetine bakılmaksızın, tüm isteklilerin katılabileceğine ilişkin düzenleme yapılabilir ve bu ihalelerde yerli malı teklif eden istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir.

(3) İhale veya ön yeterlik ilanı ve idari şartnamede, yerli malı teklif edenler lehine tanınan fiyat avantajı oranı belirtilir.

(4) Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı tanınan ve birden fazla mal kaleminden oluşan ihalelerin, kısmi teklife açık olarak gerçekleştirilmesi ve fiyat avantajı tanınan her bir kısmın tek bir mal kaleminden oluşması zorunludur. Ancak, birbirini tamamlayan veya teknik zorunluluklar nedeniyle birlikte alınması gereken mal kalemlerine bir kısımda yer verilebilir. Kısmi teklife açık ihalelerde, kısımların birinde, birkaçında veya tamamında yerli malı teklif eden istekliler lehine aynı veya farklı oranlarda fiyat avantajı sağlanabilir. Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı, yerli malı teklif etmeyen diğer isteklilerin söz konusu mal kalemi için teklif ettikleri bedele, kendi teklif bedelleri üzerinden ihale dokümanında belirlenen fiyat avantajı oranı esas alınarak hesaplanan tutarın eklenmesi suretiyle bulunur.

(5) Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalede, öncelikle fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak değerlendirilmiş teklif bedeli bulunur. Yerli malını teklif edenler lehine fiyat avantajı, bu istekliler dışındaki isteklilerin değerlendirilmiş teklif bedellerine, kendi değerlendirilmiş teklif bedelleri üzerinden fiyat avantajı oranı esas alınarak hesaplanan tutarın eklenmesi suretiyle uygulanır. Ancak, birbirini tamamlayan veya teknik zorunluluklar nedeniyle birlikte alınması gereken mal kalemlerine bir kısımda yer verilen ihalede, önce yerli malını teklif edenler lehine fiyat avantajı uygulanır ve avantaj uygulanmış fiyatlar üzerinden fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak değerlendirilmiş teklif bedeli bulunur.

…

(7) Teklif edilen malın yerli malı olduğu Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun olarak düzenlenen yerli malı belgesi ile belgelendirilir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yetkili satıcılığı veya imalatçılığı gösteren belgeler” başlıklı 38’inci maddesinde “(1)Alımın özelliği göz önünde bulundurularak, aday veya isteklinin alım konusu malı teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadığı, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak düzenlenebilir. Bu hususun yeterlik kriteri olarak düzenlenmesi durumunda aşağıdaki bentlerde yer alan belgelerin birlikte istenmesi zorunludur. Aday veya istekli ise kendi durumuna uygun olan belge veya belgeleri sunar. Bu belgeler şunlardır:

a) Aday veya istekli imalatçı ise imalatçı olduğunu gösteren belge veya belgeler,

b) Aday veya istekli yetkili satıcı veya yetkili temsilci ise yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belge veya belgeler,

c) Aday veya istekli Türkiye’de serbest bölgelerde faaliyet gösteriyor ise yukarıdaki belgelerden biriyle birlikte sunduğu serbest bölge faaliyet belgesi.

(2) İş ortaklığında ortaklardan birinin, teklif edilen mala veya mallara ilişkin imalatçı veya yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belgelerden birini sunması yeterlidir. Konsorsiyumların katılabileceği ihalede, işin uzmanlık gerektiren kısımları göz önünde bulundurularak, her bir kısım için bu belgelere yönelik düzenleme ayrı ayrı yapılır. Konsorsiyum ortaklarından her biri, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği kısım için istenilen yeterlik kriterini sağlamak zorundadır.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde “Yerli malı teklif edenler lehine fiyat avantajı tanınması durumunda, bu avantajdan yararlanmak isteyenlerce sunulacak yerli malı belgesi” düzenlemesi,

Aynı maddenin 5’inci fıkrasının beşinci bendinde, “Bu Şartnamenin 7’nci maddesinde sayılan belgeler dışındaki belgeler tekliflerin değerlendirilmesinde yeterlik kriteri olarak dikkate alınmaz.”  düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “İhalenin yabancı isteklilere açıklığı ve yerli malı teklif edenler lehine fiyat avantajı uygulanması” başlıklı 8’inci maddesinde “İhale, yeterlik kriterlerini taşıyan yerli ve yabancı tüm isteklilere açıktır. Yerli malı teklif eden istekliye ihalenin tamamında % 15 (yüzde on beş) oranında fiyat avantajı uygulanacaktır. Yerli malı teklif eden isteklilerin fiyat avantajından yararlanabilmesi için teklif ettiği mala/mallara ilişkin yerli malı belgesini/belgelerini sunması zorunludur.” düzenlemesi,

Mezkur Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35.3’üncü maddesinde “35.3. Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı uygulanması:

35.3.1.Yerli malı teklif edenler lehine fiyat avantajı, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 61 inci maddesi esas alınarak hesaplanacaktır.” düzenlemesi bulunmaktadır.

14.09.2021 tarihinde ilk aşaması gerçekleştirilen ve teklifi geçerli kabul edilerek 20.09.2021 tarihinde elektronik eksiltme işlemi yapılan ihalede, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi kapsamında sunmuş olduğu Yerli Malı Belgesi’nin 06.11.2021 tarihinde Yozgat Ticaret ve Sanayi Odası tarafından Beşka Tarım Aletleri Metal İnşaat Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlen ve bir yıl geçerliliği bulunan Yerli Malı Belgesi’nin sunulduğu, diğer isteklilerin ise başvuru sahibi dahil kendileri adına düzenlenmiş Yerli Malı Belgeleri’ni sundukları, idare tarafından yapılan değerlendirmede tüm tekliflerin yerli malı yönünden eşit avantajda olması nedeniyle yerli malı teklif eden istekliler lehine de % 15’lik fiyat avantajının uygulanmadığı görülmüştür.

Tekliflerin değerlendirilmesi sadece İdari Şartname’nin 7’inci maddesinde belirtilen yeterlik kriterleri esas alınmak suretiyle değerlendirmeye tabi tutulur ve sonuçlandırılır. Başvuruya konu ihalenin İdari Şartname’sinde “Yerli Malı Belgesi” yeterlik kriteri olarak belirlenmiş iken, yetkili satıcılık/bayilik, temsilcilik gibi hususlar yeterlik kriteri olarak belirlenmediği gibi yerli malını düzenleyen maddelerinde de, bu tür belgelerin yerli malı sunan istekliler lehine fiyat avantajından faydalandırılmak için kullanılacak bir belge olarak dahi istenilmediği anlaşılmıştır. İhale dokümanında başkalarının adına düzenlenmiş Yerli Malı Belgesi sunan ve yerli malı teklif eden isteklilerden teklif edilen ürünün yetkili satıcılığına veya teklif vermeye yetkili olduğuna dair herhangi bir belge talep edilmediğinden, Yerli Malı Belgesi sunarak yerli malı teklif eden istekli lehine fiyat avantajı uygulanmasında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.

Ancak, sözleşmenin ifası sırasında ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından teslim edilecek olan malın beyan edilen ve sunulan Yerli Malı Belgesi’ndeki mal olup olmadığının kontrol edilerek mal kabulünün yapılması gerekmekte olduğu anlaşıldığından bu aşamada yerli malı teklif eden Uğur Toprak’ın teklifine ve yerli malı teklif eden istekliler lehine uygulanan %15’lik fiyat avantajının uygulanmasında mevzuata aykırılık olmadığı anlaşılmıştır. 

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oyçokluğu ile karar verildi.